Rastko Petrović

Rastko Petrović jedan je od najeminentnijih i najplodnijih srpskih pisaca 20. veka, koji je svojim obimnim i raznovrsnim opusom zauzeo visoko mesto na srpskoj književnoj sceni. Pisao je romane, pesme, poeme, putopise, eseje, likovne i književne kritike, drame. Njegovo kompleksno i originalno delo vrhunske umetničke vrednosti bilo je primećeno i cenjeno širom sveta, što ga svrstava među najvažnije svetske autore u periodu između dva svetska rata.

Rođen je 3. marta 1898. godine u Beogradu. Bio je deveto, najmlađe dete u porodici. Njegov otac Mito Petrović radio je u Poreskoj upravi Beograda, a jedno vreme je predavao crtanje u gimnaziji. Majka Mileva bila je učiteljica. U aprilu 1911. godine umire mu otac, a naredne godine i majka, pa brigu o njemu preuzimaju starije sestre. Njegova sestra je poznata slikarka Nadežda Petrović, koja je učestvovala u Prvom svetskom ratu i stradala od tifusa.Prve pesme objavljene su mu u Krfskom zabavniku. Od francuske vlade dobija stipendiju i u Parizu upisuje pravo.

Godine 1921. objavljuje Burlesku gospodina Peruna boga groma i izaziva podelu unutar tradicionalnih kritičara i mladih pisaca. Svoje pesme objavljivao je u listu Zenit, a povremeno je sarađivao i sa brojnim časopisima kao što su: Kritika, Vreme, Putevi, Svedočanstva, Savremenik, Budućnost. Nakon studija vratio se u Beograd 1922. godine i objavio zbirku pesama Otkrovenje. Ova knjiga dočekana je sa nerazumevanjem, slabo je čitana i često je u književnim i kritičarskim krugovima bila predmet podsmeha.

Od 1923. godine radi u Ministarstvu inostranih dela Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, a 1926. godine postavljen je za pisara u poslanstvu pri Vatikanu, gde upoznaje Milana Rakića. Godine 1927. izlazi njegov drugi roman Sa silama nemerljivim, koji nije proizveo gotovo nikakav odjek u književnoj javnosti.

1931. godine nastaje treći roman Ljudi govore, koji sadrži elemente putopisa, eseja i lirskog romana. Priča je smeštena na ostrvu na jezeru, u kojoj se glavni junak susreće sa stanovnicima i upoznaje njihove običaje i svakodnevne navike.

Godine 1935. postaje vicekonzul u Čikagu, a boravak u Severnoj Americi koristi da bi putovao po SAD, Kanadi, Meksiku i Kubi. Zvanje konzula dobija 1938. godine, a ceo Drugi svetski rat provešće u SAD, potresen sudbinom svoje zemlje. Posleratne godine proveo je kao emigrant u oskudici, narušenog zdravlja, bez književnog uspeha. U to doba nastala je drama Sabinjanke. Rastko Petrović je 15. avgusta 1949. umro od tromboze srca u Vašingtonu, u 51. godini, gde je i sahranjen. Njegovi posmrtni ostaci preneti su 1986. godine u Beograd i sahranjeni u porodičnoj grobnici na Novom groblju.

Njegov roman Dan šesti (1961) i zbirka pesama Ponoćni delija (1970) objavljeni su posthumno.


Foto: Wikimedia Commons