JU NESBE, AUTOR NAJUSPJEŠNIJEG NORVEŠKOG KRIMI ROMANA , GOVORI ZA “VIJESTI“

Gledam sadašnjost kroz svjetlost naše prošlosti

„Crvendać“, najuspješniji norveški krimi roman svih vremena, norveškog pisca Ju Nesbea u svom zapletu ima dvostruki siže, iz Drugog svjetskog rata i današnjeg vremena. Tokom rata u rovovima kraj Lenjingrada gine norveški dobrovoljac Danijel. U jednoj bečkoj bolnici se ranjeni vojnik predstavlja kao Danijel. Između njega i bolničarke Helene rađa se ljubav. Godine 1999. sticajem nesrećnih okolnosti Hari Hule ustrijeli agenta američke tajne službe tokom posjete predsjednika Klintona Norveškoj. Hulea prebacuju u Policijsku službu bezbjednosti gdje mu je zadatak da provjeri informacije o krijumčarima oružja sa kontaktima u nacističkoj sredini. Nesbeov “Crvendać“ (“Laguna“, prevod Jelena Loma) pun iznenađenja pripovijeda o krivici, izdaji i moći i u sebi objedinjuje dva filmska žanra: ratnu sagu i triler.
Ju Nesbe (1960) je norveški muzičar i pisac bestselera. Diplomirao je ekonomiju i radio kao berzanski broker i novinar. Sada pjeva u rok bendu “Di Derre”, ali je najpoznatiji po seriji trilera o detektivu Hariju Huleu, prevođenoj na 30 jezika. Živi u Oslu, odakle je i govorio za “Vijesti”.
Vaša serija krimi romana u kojima je glavni junak detektiv Hari Hule doživjela je veliki uspjeh. Šta je po Vašem mišljenju razlog za to?
- Mogu samo da pretpostavljam, ali smatram da se sa takvim junakom većina čitalaca vezuje, pa čak u njemu nalazi i dio sebe. On je i slab i jak, u isto vrijeme romantičan, dramatičan lik i veoma realan i najvjerovatnije složena ličnost. U njegovoj ličnosti tragedija i humor idu ruku pod ruku.
Šta Vas je inspirisalo da stvorite lik Harija Hulea?
- Vjerovatno je to zbir raznih uticaja: sve što sam do tada pročitao, vidio na filmu, ljudi koje sam upoznao, kao i moje sopstvene ličnosti.
„Crvendać“ je takođe i roman o norveškom učešću u Drugom svjetskom ratu na dvjema različitim stranama. Kakav je efekat prošlih događaja na savremeni zaplet u Vašem romanu?
- Istorija pravi naše društvo onakvim kakvo jeste, mi uvijek tumačimo sadašnja dešavanja kroz svjetlost naše prošlosti. Emocije su uvijek značajnije nego racionalno u našim takozvanim civilizovanim društvima. Mi ćemo uvijek naći izgovor da ih mrzimo. Mislim da je to lekcija koju je Evropa naučila u posljednjih stotinu godina.
Kažete da je roman “Crvendać“ inspirisan ratnim pričama Vašeg oca. Možete li to pojasniti?
- On se dobrovoljno borio na strani Njemaca protiv Staljina na Istočnom frontu. On je u to doba imao devetnaest godina i granata ga je povrijedila i završio je u Beču. Baš kao i jedan od likova iz romana.

Vaša dokumentaristička knjiga “Figure na Balkanu” bavi se i Srbijom tokom 1999. godine. O čemu je zapravo ova knjiga?
- Putovao sam oko Srbije (jer me nijesu pustili da uđem u nju) tokom NATO bombardovanja i razgovarao sam sa ljudima u Bosni, Sloveniji, Makedoniji, Hrvatskoj o ratovima u minuloj dekadi, svakodnevnom životu, njihovom pogledu na susjede i svemu što se dešavalo. Bila je to neka vrsta humanog snimanja, snimanja zvuka jednog vremena.

 

 V.OGNJENOVIĆ